Kastelen & Vestingsteden

Samen met een groep studenten hebben twee Duitse docenten in 2008 een boek laten verschijnen over kastelen in de Duits-Nederlandse grensstreek. De projectleiders dr. Ulrike Frede en dr. Britta Spies hebben, in samenwerking met het Seminar für Volkskunde/Europäische Ethnologie van de Universität Münster, een innovatief onderwerp doen uitmonden in een bijzonder fraai boekwerk. Dit boek verscheen in twee talen: Duits en Nederlands, omdat het boek handelt over kastelen in Westfalen en de Nederlandse provincies Overijssel en Gelderland. De band tussen beide groepen kastelen zijn de (ex-)bewoners van deze kastelen, die over en weer familiebanden hadden.

 

Historische adellijke woonhuizen plaatsen de eigenaren voor bijzondere uitdagingen. Enerzijds moet het meestal eeuwenoude gebouw als monument zo ongeschonden mogelijk voor het nageslacht worden bewaard. Anderzijds worden deze historische bouwwerken met het oog op de hoge onderhoudskosten niet meer alleen als woning maar ook als hotel, museum, cultureel centrum of ontmoetings- en scholingscentrum gebruikt, en voor die nieuwe functies zijn vaak verbouwingen nodig.

De samenstellers dr. Ulrike Frede en dr. Britta Spies hebben voor dit boek 25 kas­telen, burchten en buitenhuizen in het westelijke Münsterland en het aangrenzende gebied in Nederland geselecteerd. Het zijn gebouwen die laten zien hoe uiteenlopend de gebruiksmogelijkheden zijn. Samen met een aantal studenten en wetenschappelijke auteurs beschrijven zij het verleden en heden van de historische gebouwen en hun bewoners, waarbij ze proberen een antwoord te krijgen op de vraag hoe het leven op zo'n adellijk bezit er vandaag de dag uitziet en hoe de kloof tussen traditie en moderniteit kan worden overbrugd.

Een andere belangrijke doelstelling was het belichten van de vele betrekkingen tussen Duitse en Nederlandse adellijke huizen en het motiveren van lezers aan weerszijden van de grens om kastelen in het buurland te bezoeken en daarbij kennis te maken met het land en zijn bewoners.
Wie wonen er in deze gebouwen? Hoe wordt zo'n gebouwencomplex tegen­woordig gebruikt? En hoe wordt een dergelijk groot bezit in stand gehouden? De bewoners en eigenaren van 25 kastelen aan beide zijden van de Duits-Nederlandse grens openden hun deuren en gaven een inkijkje in hun leven en de geschiedenis van hun woonhuis. Talrijke foto's en historische afbeeldingen nemen de lezer mee op een reis door de tijd in dit fascinerende kastelenlandschap.

 

Voor Nederland zijn in het boek opgenomen de kastelen Herinckhave, Singraven, Almelo, Twickel, Weldam, Vorden, de Slangenburg, Doddendaal en Bergh. De overige zestien Duitse kastelen liggen eveneens dicht bij de Nederlands/Duitse grens. Van ieder kasteel werden in drie hoofdstukken de huidige situatie en bewoning, de geschiedenis, een beknopte literatuuropgave en algemene informatie opgenomen. Deze informatie werd zeer rijk afgewisseld door goede illustraties: foto's, kaarten en plattegronden. Vooral werd veel aandacht besteed aan de bewoners uit heden en verleden.

 

Een zeer rijk boek, dat helaas maar één gemis heeft. Er is geen persoonsindex opgenomen, die je nu juist zou verwachten in verband met de banden tussen de verschillende kastelen, maar deze verbanden komen in de verschillende teksten wel goed uit de verf.
Het boek verscheen in de tweede helft van 2008 bij Tecklenborg Verlag in Steinfurt (D.). De Nederlandse titel luidt: Kastelen & Schlösser. Het verscheen onder redactie van Ulrike Frede en Britta Spies. De Nederlandse vertaling is van de hand van Jan Reitsma met medewerking van Jan Berends. (ISBN: 978-3-939172-40-6). Het boek telt 343 pagina's; de dubbele omslagen bevatten een overzichtskaart en een foto-overzicht van alle 25 kastelen.
Een aanrader voor de kastelenliefhebber.