Kastelen & Vestingsteden

Geplaatst op zondag 03 maart 2002 @ 21:17 , 782 keer bekeken

Het Muiderslot is wel het meest bekende kasteel in Nederland. Welhaast alle Nederlanders zijn er geweest, hetzij met een schoolreisje, hetzij op eigen initiatief.

Toch heeft het niet veel gescheeld of al die Nederlanders hadden een ander doel voor hun dagtrip moeten uitzoeken, want het Muiderslot heeft in het begin van de negentiende eeuw op de nominatie gestaan om gesloopt te worden. Maar dankzij koninklijk ingrijpen is het kasteel aan de slopingsdans ontsnapt.

In de Franse tijd werd het Muiderslot gebruikt als kazerne voor de Franse troepen, die ons land vrijheid, gelijkheid en broederschap kwamen brengen. Het kasteel kreeg een militaire functie en werd ook als wapenarsenaal gebruikt. In 1825 was het slot echter zo bouwvallig geworden dat het voor afbraak te koop werd aangeboden. Koning Willem I vond de culturele traditie van het Muiderslot echter zo groot dat hij zich tegen verkoop voor afbraak van het slot verzette. Het kasteel moest nodig gerestaureerd worden, maar daar kwam tientallen jaren lang niets van terecht, zodat het Muiderslot steeds verder verviel. Pas in 1881 begon men zich echt voor een restauratie te interesseren. Onder leiding van de architecten Berden en Cuypers vond er in de jaren 1895 tot 1909 een grote restauratie plaats, zodat het Muiderslot weer in het middelpunt van de belangstelling kwam te staan. Maar in 1958 moest al weer aan een nieuwe restauratie begonnen worden. Hierbij werd ook de toegangspoort gebouwd. Mede door de grote inzet van de toenmalige slotvoogd Ton Koot werd het kasteel geheel ingericht in de stijl van de periode Hooft.


Het oorspronkelijke kasteel te Muiden werd waarschijnlijk gebouwd na het midden van de dertiende eeuw op initiatief van Floris de Vijfde. Het slot staat op de plaats, waar de rivier de Vecht uitmondt in de voormalige Zuiderzee, een ideale plaats dus om tol te heffen van de passerende schepen. Na de dood van Floris V in 1296 werd het Muiderslot met de grond gelijk gemaakt. In 1370 werd echter weer een begin gemaakt met de herbouw van het slot op de oude fundamenten. Het kasteel is een vierkante waterburcht met op iedere hoek een ronde toren. Tussen de oostelijke torens bevindt zich de toegangspoort. Door deze poort komt de bezoeker op een ruime binnenplaats. Slechts tegen de westelijke en de noordelijke kasteelmuur zijn gebouwen opgetrokken.


Het Muiderslot is niet een kasteel dat bewoond werd door een edelman met zijn familie, zoals zo vele andere kastelen. In het Muiderslot hebben meestal grafelijke of bisschoppelijke slotvoogden gewoond, die het kasteel namens hun heer, de bisschop of de landsgraaf, beheerden. In het begin van de zestiende eeuw wisten de Geldersen zich nog van het slot meester te maken, maar dat bezit duurde niet lang. In de tachtigjarige oorlog heeft het kasteel ook nog even een militaire rol gespeeld: In 1577 werd het slot namens de prins van Oranje ingenomen.

In 1609 werd Pieter Cornelisz. Hooft aangesteld tot drost van Muiden. Hij werd als 28-jarige beëdigd als drost en slotheer van Muiden en baljuw van Gooiland. Hij was toen al een bekend schrijver. In de bijna veertig jaar dat Hooft op het kasteel verbleef wist hij dit slot om te vormen van een militaire instelling tot een cultureel gebeuren. Hooft was de stichter van de Muiderkring, een culturele ontmoetingsplaats van schrijvers, kunstenaars en geleerden. Enkele belangrijke regelmatige bezoekers waren Vondel, Huygens, Bredero en Maria Tesselschade.

Het kasteel trekt jaarlijks meer dan honderdduizend bezoekers. Enige malen per jaar worden er culturele bijeenkomsten gehouden door de hernieuwde Muiderkring. Vaak wordt in het kasteel ook de Nederlandse Staatsprijs voor de Letterkunde, de P.C. Hooftprijs, in het Muiderslot uitgereikt.

Vooral met kinderen is het leuk om het Muiderslot te bezoeken. Het kasteel is compleet ingericht, waardoor men een goede indruk krijgt van het leven in een kasteel in de Middeleeuwen. Veel voorwerpen, schilderijen en situaties geven de gidsen gelegenheid de kinderen - vaak met gebruikmaking van oude Nederlandse spreekwoorden - het ridderleven duidelijk te maken.

Het kasteel is gemakkelijk bereikbaar via de snelweg van Amsterdam naar Amersfoort, de A1. Vanaf de afslag Muiden is het kasteel goed bewegwijzerd

---