Kastelen & Vestingsteden

Geplaatst op zondag 25 augustus 2002 @ 19:06 , 1573 keer bekeken

Het kasteel Nederhorst komt niet alleen voor in kastelenboeken over Utrecht, maar ook in die van Noord-Holland. Dat komt omdat het kasteel in het verleden enkele malen onder invloed kwam van een andere heer. Kasteel Nederhorst behoorde aanvankelijk tot Amstelland, dat aan de bisschop van Urecht toebehoorde. Later wordt het kasteel een leen van Noord-Holland, maar in het begin van negentiende eeuw behoorde het kasteel wederom tot de provincie Utrecht. Tenslotte werd in 1819 Nederhorst den Berg, en daarmee het kasteel Nederhorst, definitief bij Noord-Holland gevoegd.

Nederhorst is een indrukwekkend kasteel. Het is gebouwd in een vierkant. Op iedere hoek bevindt zich een zeskantige hoektoren. Het kasteel wordt omgeven door een slotgracht. Een fraaie stenen brug met bogen leidt van het voorterrein naar de burcht. Vanaf deze brug moeten dan weer vele treden worden beklommen om de hoofdverdieping te bereiken. Naast de trappartij op de brug zijn toegangen aangebracht, die naar de benedenverdiepingen voeren: de dienstingangen.
Het kasteel heeft in het begin van de zeventiende eeuw haar huidige aanzien gekregen, waarschijnlijk door toedoen van Baron Godart van Reede.
Op de noordoostelijke toren bevindt zich een enorme wijzerplaat, die zo groot is, dat ze eigenlijk afbreuk doet aan het oude statige karakter van deze toren.

Kasteel Nederhorst heette aanvankelijk gewoon Horst, maar omdat er verschillende kastelen met deze naam in het Utrechtse voorkomen, werd het op een gegeven moment, ter voorkoming van verwarring, Nederhorst genoemd. Het kasteel dateert uit de middeleeuwen, maar de precieze stichtingsdatum is niet bekend. Wel wordt Nederhorst in 1301 genoemd als het vrije bezit van Alfert van Wulven, die het dan opdraagt aan zijn heer Guy van Henegouwen. Deze Alfert gaat zich in plaats van met zijn achternaam Van Wulven in het vervolg tooien met de achternaam Horst, naar de naam van het kasteel. Deze familienaam blijft dan enige eeuwen aan kasteel Nederhorst, verbonden. In 1566 komt pas een andere familie op kasteel Nederhorst. Dat is de familie van Zuylen, maar een lid van deze familie verkoopt het kasteel al weer vrij snel door aan de familie Van Reede, die onder meer bekend is door haar bezit van kasteel Amerongen.


In 1673 houden de Fransen ook in deze streken huis. Ook Nederhorst heeft veel te lijden onder de oorlogshandelingen. Het wordt kort hierna openbaar geveild. De nieuwe eigenaar wordt Godard Willem van Tuyl van Serooskerken. In deze familie blijft het kasteel Nederhorst dan weer gedurende enige geslachten.

Via vererving en verkoop wisselt kasteel Nederhorst nog enige malen van eigenaar totdat de weduwe van de laatste eigenaar het kasteel in 1929 aan een bedrijf verkoopt, dat het in 1960 doorverkoopt aan de Harmine Wolters stichting. Het kasteel wordt flink gerestaureerd met medewerking van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. De directeur van de Harmine Wolters Stichting, de heer Jonker, bezat een unieke verzameling klokken en uurwerken. Deze verzameling, die alleen al meer dan 1000 klokken omvatte, werd na de restauratie in het kasteel ondergebracht en kasteel Nederhorst wordt voor het publiek opgengesteld.

Maar 1971 wordt een rampjaar voor het kasteel. Op 10 januari ontstaat een enorme brand in kasteel Nedehorst, die niet alleen het gehele kasteel, maar ook de fraaie verzameling klokken en uurwerken geheel in de as legt. Er resten alleen nog kale muren. Door de felheid van de brand kon er vrijwel niets worden gered.

De uitkering van de verzekering bleek niet voldoende te zijn om alles in oude glorie te herstellen. Alleen het kasteel kon gerestaureerd worden, zodat het in 1973 weer beschikbaar kwam. In kasteel Nederhorst en in de bijgebouwen zijn nu een aantal kantoren gevestigd, waaronder de Toonder Studio's, de studio's waar niet alleen de befaamde strips van Tom Poes en de heer van stand Ollie B. Bommel worden vervaardigd, maar ook nog vele andere strips het licht zien.

Kasteel Nederhorst ligt in de gemeente Nederhorst Den Berg. Nederhorst Den Berg is te bereiken via de weg N201 - Hilversum-Vinkeveen of via de weg N236 Weesp-Bussum/Hilversum. Het kasteel ligt juist ten westen van de dorpskern. Het is niet toegankelijk, maar vanaf de weg redelijk goed te zien.

---