Kastelen & Vestingsteden

Leven op een kasteel

Over de bouwgeschiedenis en de geschiedenis van de bewoners van kastelen is veel geschreven. Informatie over het leven van ridders of het leven in een middeleeuws kasteel is vooral beschikbaar in boeken die zich op de jeugd richten. In het prachtig geïllustreerde boek 'Het leven in een middeleeuws kasteel' van Renzo Rossi (tekst) en Donato Spedaliere (tekeningen) komen de primaire vragen van de jeugd - wat aten ridders, waar poepten ze en hoe verdedigde men een kasteel - aan de orde. De door Time Life Books in 2000 op de Nederlandse markt gebrachte uitgave geeft deze informatie. Niet alle hoofdstukken zijn even goed. Zo geeft de inleiding een summier overzicht van het ontstaan van het kasteel en het ridderleven. Ook de andere hoofdstukken in 'Het leven in een middeleeuws kasteel' zijn beknopt, maar wel beter. Dit komt mede door de duidelijke illustraties van Donato Spedaliere. Hij laat bijvoorbeeld goed zien, dat de vorm van een kasteel mede afhing van de plaats waar het stond.

De bouw

Ook de illustraties in het hoofdstuk 'De beginfase van de bouw' zijn zeer helder. Het is nauwelijks voorstelbaar hoe in de oudheid met minieme middelen zulke imposante bouwwerken gebouwd konden worden. Donato Spedaliere tekende de hulpmiddelen stuk voor stuk: steenzaag, bandzaag, spanzaag, grote trekzaag, winkelhaak, waterpas, bijl, hamer, tang, moker, troffel, houweel, schop, hak en mortelmenger.
"Werd het op rotsbodem gebouwd, dan had het kasteel geen speciale fundering nodig. De arbeiders begonnen dan direct het bouwterrein te egaliseren," schreef Renzo Rossi. "Bij de bouw waren veel meesterambachtslieden en hun leerlingen betrokken, evenals geschoolde en ongeschoolde arbeiders. Ze stonden onder toezicht van een voorman die het werk verdeelde, en van de bouwmeester die het ontwerp had gemaakt en de bouw leidde."

Ridderzaal en keuken

Nadat Renzo Rossi de belangrijkste feiten over de bouw en de constructie van een kasteel heeft doorgenomen, maken we een wandeling door het kasteel. We komen in de ridderzaal, waar een feestdis is aangericht; een koninklijk feestmaal, zoals dat plaatsvond in de veertiende eeuw. In de keukens werkten de koks en hun helpers van de vroege ochtend tot de late avond. "Voor een groot feestmaal werden extra mensen uit het dorp en de omgeving opgetrommeld. Zij moesten meehelpen in de keuken en bij de bediening. Ook moesten ze hout en water aanvoeren, dieren slachten en de vuren brandend houden."

Canossa

Bij het doorbladeren van 'Het leven in een middeleeuws kasteel' van Renzo Rossi valt meteen op dat de voorbeelden Italiaans aandoen: de landschappen en kastelen zijn vooral Italiaans. Canossa wordt als voorbeeld van een feodaal kasteel gebruikt. Van deze imposante middeleeuwse burcht is niet veel meer over. Het is nu een ruïne. Eens was Canossa een bestuurlijk, militair en religieus centrum. "Het was de spil van een goed werkende landsverdediging, het hoofdkwartier van het belangrijkste en rijkste gewest van Italië, en een benedictijner klooster, gewijd aan Sint Apollonius.
   
'Het leven in een middeleeuws kasteel' heeft 45 bedrukte pagina's.
   
Bron: Ruud van Capelleveen, www.hierbestellen.nl, november 2011