Welkom op deze club

 Deze club geeft voornamelijk nieuws, plaatjes en links met betrekking tot kastelen of burchten. Ook de vestingstadjes komen aan de beurt. Elk weekend gaan we op zoek naar nieuws, links en foto's. Zo trachten we een beeld te geven van de wereld der "kastelen en vestingsteden". De laatst toegevoegde informatie (nieuwsbericht of links) wordt steeds op de clubhome geplaatst.

Wat is een kasteel?

"een kasteel is een middeleeuws gebouw dat de functies van verdedigbaarheid en bewoonbaarheid combineert, door het verschaffen van woonruimte en verdedigbaarheid aan een beperkte groep mensen variërend van een adellijke familie met een paar dienaren tot een kleine hofhouding en een militair garnizoen tot een maximum van ongeveer vijftig personen. Essentieel hierbij is dat deze groep mensen in een afhankelijkheidsrelatie staat tot één persoon of instelling." Een bijzonder geval is de stadsburcht.

Wanneer is er sprake van een kasteel en wanneer van een ommuurde vestingstad?

"A castle is a military structure larger than a tower but smaller than a fortified town, it is residential but is also defensible in character. However complicated internally it must be a complete unit unto itself and not part of a town. A castle may exist inside a town but must be able to be cut off by the closing of a gate or the raising of a drawbridge." Bij een stadsburcht moet het kasteelgedeelte dus af te sluiten zijn van de stad en de stadsmuur. Twee bekende voorbeelden van stadsburchten die van de ommuurde stad zijn af te sluiten zijn Caernarfon Castle en Carcassonne.

Groetjes van de beheerders Marjoke en Calamandja.  

Vlakbij het dorp Sintra in Portugal, staat een paleis dat te zien is als het toppunt van de Romantische architectuur. Het door een park omgeven Palácio Nacional da Pena bestaat uit zoveel verschillende torentjes en kleuren dat het bijna een sprookjeskasteel lijkt.  

Het paleis Palácio Nacional da Pena is schitterend gesitueerd, op de top van een van de heuvels nabij het Portugese dorp Sintra. Wanneer je over de kantelen kijkt, kun je in de verte het ooit mooie Moorse kasteel zien, dat helaas tot een ruïne is vergaan. Op de locatie van het Palácio stond aanvankelijk geen paleis maar een 16e-eeuws klooster, opgedragen aan de heilige Hiëronymus. In dit klooster huisden nooit meer dan 18 monniken en het was tot in de 18e eeuw een ware haven van rust en stilte.

Daarna ging het bergafwaarts met het bouwwerk. Aan het begin van de 18e eeuw bracht een blikseminslag het klooster ernstige schade toe. De ware genadeslag bleek echter de grote aardbeving en overstroming van 1755 te zijn, die niet alleen Sintra, maar ook Lissabon nagenoeg volledig verwoestte. Alleen de mooie kapel van het klooster bleef bewaard.

Koninklijke aandacht

Ondanks de geruïneerde staat van het klooster, trok het aan het begin van de 19e eeuw de aandacht van koningin-gemaal Ferdinand II (1816-1885), echtgenoot van Koningin Maria II van Portugal (1819-1853). Hij kocht het klooster in 1838, samen met de omliggende gronden, het Moorse kasteel en enkele andere kavels en bouwwerken. Op de plek waar eens het klooster stond, liet Koningin Maria II bij wijze van geschenk aan haar man een paleis bouwen, geheel volgens de smaak van die tijd. 

De opdracht voor de bouw van het paleis ging naar Baron Wilhelm Ludwig von Eschwege (1777-1855), maar zowel Ferdinand als Maria waren intensief bij de bouw betrokken. Aan hen zijn voornamelijk de middeleeuwse- en Oosterse details te danken die het paleis rijk is. Het koninklijk echtpaar nam niet alleen het paleis onder handen; Ferdinand gaf ook de opdracht een tuin aan te leggen. Het huidige Parque da Pena beslaat 200 hectare en bevat talrijke bruggen, fonteinen en beelden.

Het paleis werd pas in 1852 helemaal voltooid, maar Ferdinand en zijn tweede vrouw Elisa Hensler gingen er in 1847 al wonen. Na de dood van Ferdinand erfde Elisa het gehele paleis en alle gronden er om heen, om het vervolgens te verkopen aan de Portugese koninklijke familie, die er graag wilde verblijven tijdens de zomermaanden. 

Samensmelting van stijlen 

Wie het Palácio Nacional da Pena bezoekt, merkt meteen dat het bouwwerk een smeltkroes is van verschillende 19e-eeuwse stijlen. Neogotische karakteristieken worden gecombineerd met neo-islamitische stijlelementen en de populaire manuelstijl. Het resultaat is een paleis dat opvalt door de gebruikte kleuren, ronde vormen, torentjes en rijkversierde gevels. Iedere hoek en iedere bocht brengt een nieuwe verrassing met zich mee. 

Het mooie van het paleis is dat het meerdere elementen van het oorspronkelijke klooster heeft geïncorporeerd. Zo zijn de kapel, de sacristie, de eetkamer en de rondgang opgenomen in een nieuw deel van het paleis, namelijk het terras en de klokkentoren. De kapel zelf bleef nagenoeg onveranderd en bevat nog steeds het 18e-eeuwse altaar en een groot deel van het religieuze beeldhouwwerk.

Het terras is de beste plek om zowel de omgeving als het paleis te bekijken. Ook zijn er een zonnewijzer en een kanon te bewonderen. Het bijzondere van deze twee objecten is dat de zonnewijzer verbonden was met het kanon door middel van een mechanisme. Dat mechanisme stond zo ingesteld dat iedere dag rond twaalf uur ’s middags het kanon werd afgevuurd.

Uitbundig gekleurd

De Portugese koninklijke familie verbleef enige zomers in het paleis, tot in 1910 de Republikeinse- of Oktoberrevolutie uitbrak en de koning werd afgezet. Sindsdien is het bouwwerk een toeristische attractie. Door zijn markante vormen trok het paleis al snel veel publiek. Er werd echter niet veel aan onderhoud gedaan. Langzamerhand verbleekten de oorspronkelijke kleuren van het Palácio totdat het er helemaal grijs uitzag. 

Aan het eind van de 20e eeuw werd het paleis opnieuw geverfd en gerestaureerd, tot schrik van de bewoners van Sintra die niet meer wisten dat het zo uitbundig gekleurd was. In 1995 kwam het Palácio Nacional da Pena op de Unesco Werelderfgoedlijst te staan. Al met al is een uitgebreid bezoek aan het paleis de klim meer dan waard.

Bron: Geschiedenisbeleven.nl, auteur: Daniëlle van Mourik, eindredactie: Suzanne Schönbeck, foto's: Daniëlle van Mourik en Wikimedia.